Exhibition / Adrian Paci / “Proof” / National Gallery of Arts / September 20th – December 1st, 2019 / Tirana
The National Gallery of Arts opens its doors to Adrian Paci’s personal exhibition titled “Proof”, curated by Adam Budak. The exhibition will remain open from September 20th until December 1st 2019. The title of the exhibition is the same as its main purpose, a video which carries with it the pressing action of trying to make the necessary change that must take place within the social space. A series of portraits (common people), placed on a skeleton building frame, late at night, leaving room for one another, uttering the word “proof” from time to time, even though the outcome of this effort does not solely depend on their desire or good will. On the contrary, it is entirely dependent on comprehensive political and social conditions, which are constantly changing, and this change has been so profound for Albanian society since the fall of communism in 1991.
Expression through performance and video is a language that the artist uses predominantly, though, he has mastered all possible techniques during his professional experience (drawing, painting, sculpture, photography, mosaic, installation), and it seems to occupy a prime position in his creativity not only within the exhibition in question, but also outside it, as an expression of a narrow personal description on the subject of exodus, the constant change of social circumstances, globalization and the transformation of cultural identities as a consequence, but also of his (artist’s) inquiry into the depth and breadth of these social movements.
The characters of his works are people taken from daily life; they are unprofessional actors; they are women and men in difficult living and working conditions. Video footage “The column”, presents how the common man transforms the fragments of nature into art, how a fragment of a mountain is transformed into a traditional column, representing temples and simultaneously a reminder of power (the magnitude and magnificence of a column) and powerlessness (as it “travels” from the East (China) to the West (Europe)). The same is more or less the case with the work “Interregnum”, which represents ordinary people (strangers) in rituals of death across different social, economic and religious cultures united through the language of hysterical grief after the death of a dictator.
Adrian Paci generally explores and addresses issues at the core of which are the search for a new identity while being lost in an alien world, moving away from one kind of uncertainty to another.”Back home” is a series of photographs featuring expatriate families (in present time) in the background of their homes in the country of origin (of an earlier time). There’s a feeling of a slight mismatch in these photos. It seems they (the people) belong, and at the same time do not belong to themselves within the dual space-time.
With the same concern of leaving the house and carrying it with him wherever he goes, the sculpture “Home to go” presents the artist himself, who, almost naked, holds with distinct difficulty a ceramic tile roof. Pieces of home, leaning on his back, embodies the memory and sensitivity to history, culture, tradition and family; all these sources from which the artist was conceived, but not only. It also embodies the obligation the artist has towards them as part of his shaping. The relationship with the home seems to be necessary and objectionable; is both a contributor and a recipient. The artist himself sees the overturned roof as a set of wings leading him up and far away; though, as they encourage him to fly, they also hinder with the heavy weight he carries. Thus, mainly the artist, but also the human being in general, always lives in the time between two choices: maintaining a strong attachment to the roots as one experiences life’s uninterrupted transformation. This is the price to pay. As is the case with “The Column”: marble is lost in quantity, but after its carving a work of art is obtained.
Traces from childhood are also present in the exhibition, but they undoubtedly come with a psycho-social explanation tendency in the video “Per speculum” in which children are placed in a natural setting. They break the mirror to play / have fun with the sunrise, up climbing a tree; conveying the idea of partial knowledge against complete knowledge, face to face.
But what does the world and social life look like in the eyes of a child?. “A Real Game” is a video that introduces us to the Albanian world in difficult times as seen from the perspective of a child, the author’s own infant daughter, who touchingly recounts man’s essential (existential) ability to adapt to or escape from the most extreme circumstances. What remains indelible from memory, is the child’s innocent smile throughout the dramatic narrative, a story that is made possible through a play where the artist is placed in the teacher’s seat and the daughter in that of the pupil’s.
All of this anthological exhibition, with a variety of topics, techniques, locations and time is reflected by interacting motion pictures (video), by static ones (painting, mosaic, installation), and has as its focus the effort of putting into action and increasing civic accountability in the unstoppable pace of society. The work titled: “Di queste luci si servirà la notte” greets you, both, at the entrance and the exit of the exhibition; these light extensions hang from a boat lifted up into the air and whirl around the ground, as a way of saying that salvation will come from light, no doubt. He is the safest anchor.
* Adrian Paci (born 1969 in Shkodra, Albania) studied painting at the Academy of Arts in Tirana. In 1997 he settled in Milan, where he lives and works. During his career, Adrian Paci has had many personal exhibitions at various international institutions such as: Museum of Contemporary Art in Montreal (Musée d’Art Contemporain de Montréal) (2014); Contemporary Art Pavilion in Milan, (Padiglione d’Arte Contemporanea – PAC, Milan) (2014); Jeu de Paume, Paris (2013); National Gallery of Kosovo, Prishtina (2012); Kunsthaus Zurich, Zurich (2010); Bloomberg Space, London (2010); The Center for Contemporary Art – CCA, Tel Aviv (2009); Museum am Ostwall, Dortmund (2007); MoMA PS1, New York (New York) (2006) and Contemporary Arts Museum, Houston (2005).
Among the various joint exhibitions, Adrian Paci’s work is also featured in the 14th edition of the Venice Biennale, International Architecture Exhibition (2014); in the 48th and 51st editions of the Venice Biennale, international art exhibition (1999 and 2005 respectively); in the 15th Sydney Biennale (2006); in the 15th edition of the Quadriennale in Rome, where he also won the first prize (2008); in the Lyon Biennale (2009); and in the 4th edition of the Thessaloniki Biennale for Contemporary Art (2013).
His works are part of several private and public collections, including the New York Metropolitan Museum; Museum of Modern Art in New York (New York); Montreal Museum of Contemporary Art (Musée d’Art Contemporain de Montréal); Center Pompidou (Center Pompidou) in Paris; The Museum of Israel in Jerusalem; MAXXI in Rome; Fundacio Caixa in Barcelona; Moderna Museet in Stockholm; Kunsthaus Zürich in Zurich; UBS Art Collection London; Museum of Contemporary Art in Miami (Miami), United States (USA), New York Public Library, New York, Solomon Guggenheim Foundation, New York (New York) ; Seattle Art Museum (Seattle Art Museum, Seattle).
Adrian Paci is a painting lecturer at the New Academy of Fine Arts (Nuova Accademia di Belle Art NABA) in Milan. He has taught at the Accademia Carrara di Belle Arti in Bergamo, 2002-2006; IUAV, Venice 2003-2015, and has lectured and directed workshops at many universities, art academies and institutions in various countries.
* Adam Budak has been the Chief Curator at the National Gallery in Prague, Czech Republic since 2014. He was previously a curator for contemporary art at the Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Washington D.C., at Kunsthaus of the Universalmuseum Joanneum, Graz, Austria, and the Municipal Gallery of Contemporary Art Bunkier Sztuki, Cracow, Poland. Budak has curated numerous exhibitions, including Manifesta 7 (Trentino Alto Adige), Venice Biennale (the Polish Pavilion of the Architecture Biennale and the Estonian Pavilion at Art Biennale), two editions of the Prague Biennale, Gherdwina Biennale, and Trienala Ladina, and he has worked with many distinguished artists, including Louise Bourgeois, John Baldessari, Sharon Lockhart, Monika Sosnowska, Ai Weiwei and Brian Eno.
***
Ekspozitë / Adrian Paci / “Prova” / Galeria Kombëtare e Arteve / 20 shtator – 1 dhjetor 2019, Tiranë
Galeria Kombëtare e Arteve hap që prej 20 shtatorit deri më 1 dhjetor 2019 ekspozitën vetjake të artistit Adrian Paci, emërtuar “Prova”, kuruar nga Adam Budak. Emërtimi i ekspozitës është i njëjtë me atë të punës kryesore të saj, një video e cila mbart në vetvete veprimin e ngutshëm në përpjekje e sipër për ndryshimin e domosdoshëm që duhet të ndodhë në hapësirën shoqërore. Një sërë portretesh (njerëz të thjeshtë), vendosur në një skelet ndërtese, natën vonë, i lënë vendin njëri-tjetrit, duke shqiptuar kohë pas kohe fjalën “prova”, paçka se përfundimi i kësaj përpjekjeje nuk varet vetëm nga dëshira a vullneti i tyre i mirë. Përkundrazi, është tërësisht i varur nga kushtet gjithëpërfshirëse politike dhe shoqërore, të cilat janë në ndryshim të përhershëm dhe ky ndryshim ka qenë i thellë për shoqërinë shqiptare që prej rënies së komunizmit në vitin 1991.
Të shprehurit përmes performancës dhe videos është një gjuhë të cilën artisti e përdor në mënyrë mbizotëruese, ndonëse ka lëvruar të gjitha teknikat e mundshme gjatë përvojës së tij profesionale (vizatim, pikturë, skulpturë, fotografi, mozaik, instalacion) dhe duket se ajo zë vend parësor në krijimtarinë e tij jo vetëm brenda ekspozitës në fjalë, por edhe jashtë saj, si shprehje jo vetëm e përshkrimit të ngushtë vetjak mbi temën e mërgimit, ndryshimit të vazhdueshëm të rrethanave shoqërore, globalizmit dhe shndërrimit të identiteteve kulturore për pasojë, por edhe e hetimit nga ana e tij (artistit) mbi thellësinë dhe gjerësinë e këtyre lëvizjeve shoqërore.
Personazhet e veprave të tij janë njerëz të marrë nga e përditshmja; ata janë aktorë joprofesionistë; janë gra dhe burra në kushte të vështira jetese dhe pune. Materiali videor “Kolona” (“The column”) paraqet se si njeriu i thjeshtë i shndërron copëzat e natyrës në art, se si një copëz mali shndërrohet në një kolonë tradicionale, e cila përfaqëson tempujt edhe ndërmend njëherazi fuqinë (në madhësinë e madhështinë e kolonës) dhe pafuqinë (teksa “udhëton” e shtrirë nga Lindja (Kina) drejt Perëndimit (Europë)). E njëjta gjë ndodh pak a shumë te vepra “Interregnum”, e cila paraqet njerëz të thjeshtë (të panjohur) në rituale vdekjesh nëpër kultura të ndryshme shoqërore, ekonomike dhe fetare, të bashkuar përmes gjuhës së pikëllimit histerik, pas vdekjes së një diktatori.
Përgjithësisht Adrian Paci shqyrton e shtjellon çështje në thelb të të cilave qëndron humbja në një botë të huaj dhe kërkimi i një identiteti të ri, duke u larguar nga një lloj pasigurie për të rënë në një tjetër pasiguri. “Kthim në shtëpi” (“Back home”) emërtohet një seri fotografish që paraqet familje mërguese (në një kohë të tashme) në sfondin e shtëpive të tyre në vendin e prejardhjes (të një kohe më të hershme). Ndihet lehtas një lloj (mos)përputhshmërie në këto fotografi. Duket sikur ata (njerëzit) edhe i përkasin, edhe nuk i përkasin njëherazi vetvetes brenda kohë-hapësirës së dyfishtë.
Për të njëjtin shqetësim, largimin prej shtëpisë dhe mbartjen e saj me vete kudo ku shkon, vjen e shfaqet skulptura “Shtëpi për të shkuar” (“Home to go”) e cila paraqet vetë artistin, i cili, pothuajse i zhveshur, mban me vështirësi lehtësisht të dallueshme një çati me pllaka qeramike. Copëza e shtëpisë, mbështetur në shpinë, mishëron kujtesën dhe ndjeshmërinë ndaj historisë, kulturës, traditës dhe familjes; të gjitha këto burime prej të cilave artisti u ngjiz, por jo vetëm. Ajo mishëron gjithashtu edhe detyrimin që artisti ka ndaj tyre, si pjesë të formësimit të tij. Marrëdhënia me shtëpinë duket se është e domosdoshme dhe e kundërshtueshme; është dhënëse dhe marrëse njëherazi. Vetë artisti, çatinë e përmbysur e sheh si shenjim të flatrave të cilat të çojnë larg; ndonëse, teksa të nxit në flatrim, të pengon me peshën e rëndë që mbart. Kështu pra, kryesisht artisti, por edhe njeriu në përgjithësi, jeton përherë në kohën mes dy zgjedhjeve: mbajtja fort e lidhjes me rrënjët teksa përjetohet shndërrimi i paprerë të jetës. Ky është çmimi që duhet paguar. Ashtu sikur ndodh edhe te vepra “The column”: mermeri humb në sasi, por pas përpunimit të tij përftohet një vepër artistike.
Gjurmët prej fëmijërisë nuk janë të papranishme në ekspozitë, mirëpo, pa dyshim, vijnë me një prirje shtjelluese psiko-sociale në videon “Per speculum” në të cilën fëmijët janë vendosur në një mjedis natyror. Ata thyejnë pasqyrën për të luajtur/argëtuar me pasqyrimin e diellit, hipur në një pemë; për të përcjellë idenë e njohjes së pjesshme përkundër asaj të plotë, ballë për ballë.
Por si duket bota dhe jeta shoqërore në sytë e një fëmije? Vepra “A real game” është një video e cila na njeh me botën shqiptare në një kohë të vështirë të saj, sipas këndvështrimit të një fëmije, vajzës së mitur të vetë autorit, e cila rrëfen në mënyrë prekëse aftësinë qenësore (ekzistenciale) të njeriut për t’u përshtatur me rrethanat më të skajshme ose për të shpëtuar prej tyre. Ajo çka mbetet e pashlyeshme nga kujtesa është buzëqeshja e pafajshme e fëmijës përgjatë rrëfimit dramatik, rrëfim i cili mundësohet përmes një loje ku artisti vihet në vendin e mësuesit, kurse e bija në atë të nxënëses.
E gjithë kjo ekspozitë antologjike, me shumëllojshmëri tematike, teknikash, vendesh e kohësh pasqyruar, me ndërveprim pamjesh lëvizëse (video) me ato të palëvizshme (pikturë, mozaik, instalacion) ka si bosht të vetin përpjekjen e vënies në veprim dhe të rritjes së përgjegjshmërisë qytetare në ritmin e pandalshëm mbarëshoqëror. Në hyrje dhe në ikje prej ekspozitës pret dhe përcjell vepra emërtuar: “Di queste luci si servirà la notte”; stërzgjatime drite varen prej një barke të ngritur lart në ajër e qerthullohen përtokë, si një mënyrë për të thënë se shpëtimi do të vijë prej dritës, pa dyshim. Ai është ankorimi më i sigurt.
* Adrian Paci (lindur në vitin 1969 në Shkodër, Shqipëri) ka studiuar pikturë në Akademinë e Arteve në Tiranë. Në vitin 1997 ai është vendosur në Milano, ku jeton dhe punon. Gjatë karrierës së tij, Adrian Paci ka pasur shumë ekspozita vetjake në institucione të ndryshme ndërkombëtare si: Muzeu i Artit Bashkëkohor në Montreal (Musée d’Art Contemporain de Montréal) (2014); Pavijoni i Artit Bashkëkohor në Milano, (Padiglione d’Arte Contemporanea – PAC, Milan) (2014); Jeu de Paume, Paris (2013); Galeria Kombëtare e Kosovës, Prishtinë (2012); Kunsthaus Zurich, Zyrih (2010); Bloomberg Space, Londër (2010); Qendra e Artit Bashkëkohor (The Center for Contemporary Art – CCA), Tel Aviv (2009); Museum am Ostwall, Dortmund (2007); MoMA PS1, Nju-Jork (New York) (2006) dhe Muzeu i Arteve Bashkëkohore (Contemporary Arts Museum), Hjuston (Houston) (2005).
Ndër ekspozitat e ndryshme të përbashkëta, puna e Adrian Pacit është paraqitur edhe në edicionin e 14-të të Bienales së Venecias, ekspozitë ndërkombëtare e arkitekturës (2014); në edicionin e 48-të dhe 51-të të Bienales së Venecias, ekspozitë ndërkombëtare e artit (përkatësisht në vitet 1999 dhe 2005); në Bienalen e 15-të të Sidneit (2006); në edicionin e 15-të të Quadriennale-s në Romë, ku fitoi edhe çmimin e parë (2008); në Bienalen e Lionit (Lyon) (2009); dhe në edicionin e 4-t të Bienales së Selanikut për Artin Bashkëkohor (2013).
Veprat e tij gjenden në disa koleksione private dhe publike, përfshirë Muzeun Metropolitan në Nju-Jork (New York); Muzeun e Artit Modern në Nju-Jork (New York); Muzeun e Artit Bashkëkohor në Montreal (Musée d’Art Contemporain de Montréal); Qendrën “Pompidu” (Centre Pompidou) në Paris; Muzeun e Izraelit në Jeruzalem; MAXXI në Romë; Fundacio Caixa në Barcelonë; Moderna Museet në Stokholm; Kunsthaus Zürich në Zyrih; UBS Art Collection në Londër; Muzeun e Artit Bashkëkohor (Museum of Contemporary Art) në Majemi (Miami), Shtetet e Bashkuara (USA), Librarinë Publike të Nju-Jorkut (New York Public Library, New York), Solomon Guggenheim Foundation, Nju-Jork (New York); Muzeun e Artit në Siatëll (Seattle Art Museum, Seattle).
Adrian Paci është lektor i pikturës pranë Akademisë së Re të Arteve të Bukura (Nuova Accademia di Belle Arti NABA) në Milano. Ai ka dhënë mësim pranë Akademisë Karrara të Arteve të Bukura (Accademia Carrara di Belle Arti) në Bergamo, 2002-2006; IUAV, Venecia 2003-2015, si dhe ka dhënë leksione dhe drejtuar punëtorì në shumë universitete, akademi arti dhe institucione në vende të ndryshme.
* Adam Budak është kuratori kryesor i Galerisë Kombëtare në Pragë (Republika Çeke) që prej vitit 2014. Më herët ai ka qenë kurator për artin bashkëkohor në muzeun Hirshhorn dhe Kopshtin e Skulpturës në Uashington D.C. (Washington D.C.); në Kunsthaus – muzeun multidisiplinor Universalmuseum Joanneum, Graz (Austri) dhe në galerinë publike të artit bashkëkohor Bunkier Sztuki (Bunkier Stuki), Krakov (Poloni). Ai ka kuruar disa ekspozita, përfshirë këtu: Manifesta 7 (Trentino Alto Adige); Bienalen e Venecias (Pavijoni polak i Bienales së Arkitekturës dhe pavijonin estonez të Bienales së Artit); dy edicione të Bienales së Pragës, Bienalen e Gherdwina-s dhe Trienala Ladina. Gjithashtu, ai ka punuar me shumë artistë të shquar si: Louise Bourgeois (Luiz Burzhua), John Baldessari (Xhon Bolldëseri), Sharon Lockhart (Sheron Lokhart), Monika Sosnowska (Monika Sosnovska), Ai Weiwei (Ai Ueiue) dhe Brian Eno (Brajan Inou).
