Exhibition / Edison Çeraj / “Colouring” / Gallery 70 / November 19th – December 13th, 2020 / Tirana
During an almost strange period for the human life and activity (the Covid-19 pandemic), an unusual exhibition came into the art space. Under the name of “Colouring”, it conveyed the hidden childish desire of an adult, to be exactly as it is (a desire), without being influenced or scared by judgment, without causing influence by force. Colors exist! …and the world would not be this beautiful without their presence: this is the essence of the exhibition; it has no major purposes, but it insists on reminding us about the strength of the color in our every experience and every reflection of it. The exhibition came under the authorship of the artist Edison Çeraj and remained open to the followers of visual arts in gallery 70, in Tirana, between November 19th and December 13th 2020.
As an artist of different ways of expression, Edison Çeraj chose to be represented in the exhibition only through miniature painting, or more precisely, through colouring in a small format, as long as every little piece of this exhibition, was not defined in the genre of painting by him; simply, everything that is presented, constitutes a self-surrender in the world of colors, without thinking, without aiming, just a wander towards liberation, in order to go towards the light and to reflect its strength for every observer, whether a regular follower of the art or not.
The “Colouring” exhibition reminds us of the world of fairytales. In our consciousness they are full of colors and surprises, and we (as children from time to time) are fascinated by them even without understanding them (sometimes), even though in our unconsciousness they already left their mark, so they can be understood at a later stage in life, when life itself will have confronted us with the situation we are talking about in the meantime. So, all of this gives us a clarification regarding different beliefs: about those who come to us by force, especially through word and action (theories, ideologies), as well as about beliefs that are injected into our blood through the color (the spirit) and that flow spontaneously in it. This is it, the healthy conviction, the only one to which the man and the artist should “submit”; this seems to be the thought that is conveyed through this kind of exhibition.
The strongest point of the exhibition was precisely the insistence on reflecting the unconscious and raw side of the man and the artist at the same time, the desire to point out the time when the feeling excludes the reasoning and lets itself oscillate in the variety of colors, without worrying whether the work or the totality of the works in question are in accordance with the opinion that the representatives of the art world (and not only) have about the art in question or not. This is exactly what kills the work or the artist: the attempt to be in line with what is required; this is the challenge that the creator (the artist) must overcome. Therefore, instead of bringing what is “required, expected, needed” by others, he should allow himself to spring. And the exhibition resembles exactly a fountain without any purification (filter).
The exhibition may sound even as an invitation not only to a professional of this field, but also to a profane. Who could say that there is no living desire to navigate freely in colors in the first one (the professional)? Who could oppose the idea that something new and unexperienced before would not be awakened in the second one (the profane), evidently because of the action of colouring, even without a farsighted purpose?
The exhibition in question was in itself a nameless game (the paintings/colourings were unnamed), which tried to soften the artistic thought, behaving as a child not only on the choice of colors full of light, but also in the way/technique (more precisely, absence of technique, no mixing of colors, no refinement of shapes) with which they came. The artistic thought, in turn, generally tends to schematize the work, making it cold and distant. In contrast, the author of the exhibition himself tries to break free from his own self and from any similar surveillance outside of him. If the natural world is beautiful because of its color diversity, why should it make an exception from this color diversity that manifests itself through our characters and our way of experiencing? The exhibition can very well be described as a meeting with oneself, more precisely, with the former self, which, the more we grow, the more it gets away, therefore, the more we need to evoke it through color or any other form.
* Edison Çeraj was born on 28 August 1982 in Shkodra. He finished his studies in the Academy of Fine Arts (today University of Arts), where he currently lectures at the Atelier of Multimedia. He also holds a master degree in philosophy at the University of Tirana, Faculty of Social Sciences. His activities include three personal exhibitions: “In the research of the lost colours” (2008), “Optional Subject” (2014), “No-thing” (2016) and “Coloring” (2020). He participated in some other collective exhibitions as well. In the other hand, he had curated more than twelve exhibitions. According to his field of research, he wrote three books: “Art as a possibility” (Izabel, 2008), “Researches in the metaphysic of art” (Logos-A, 2012), and “The node of forgetfulness” (Logos-A, 2017). He is currently a lecturer at the University of Arts, Faculty of Fine Arts.
***
Ekspozitë / Edison Çeraj / “Ngjyrosje” / Galeria 70 / 19 nëntor – 13 dhjetor 2020 / Tiranë
Përgjatë një kohe gati të çuditshme për jetën dhe veprimtarinë njerëzore (pandemia Kovid ’19), në hapësirën artistike erdhi një ekspozitë jo fort e zakontë. Nën emërtimin “Ngjyrosje”, ajo përcolli dëshirën e fshehur fëminore të një të rrituri, për të qenë ajo (dëshirë) që është, pa u ndikuar, pa u frikur nga gjykimet, pa shkaktuar ndikim forcërisht. Ngjyrat janë! …dhe bota nuk mund të ishte kaq e bukur pa praninë e tyre: kjo është përmbajtja e ekspozitës; ajo nuk ka qëllime madhore; por ajo këmbëngul të na e kujtojë forcën e ngjyrës në çdo përjetim tonin dhe çdo pasqyrim të tij. Ekspozita erdhi nën autorësinë e artistit Edison Çeraj dhe qëndroi hapur për ndjekësit e artit pamor në Galerinë 70, në Tiranë, mes datave 19 nëntor – 13 dhjetor 2020.
Artist i mënyrave të ndryshme të të shprehurit, Edison Çeraj zgjodhi të përfaqësohej në ekspozitë vetëm përmes pikturës në miniaturë ose më saktë, ngjyrosjes në format të vogël, për sa kohë që çdo pjesëz të kësaj ekspozite ai vetë nuk e ka përcaktuar në gjininë e pikturës; thjesht, gjithë çka paraqitet, përbën një vetëdorëzim në botën e ngjyrave, pa menduar, pa synuar, thjesht një endje drejt çlirimit, për të shkuar drejt dritës dhe për ta pasqyruar forcën e saj për çdo shikues, ndjekës i rregullt i artit ose jo.
Ekspozita “Ngjyrosje” ndërmend botën e përrallave. Në vetëdijen tonë ato janë plot ngjyra e befasi, e ne (fëmijë kohë pas kohe) mrekullohemi pas tyre edhe pa i kuptuar (hera-herës), paçka se në pavetëdijen tonë ato e kanë lënë tashmë gjurmën, për t’u kuptuar, pse jo, në një çast të dytë në jetë, kur vetë jeta të na ketë përballur me gjendjen për të cilën flitet ndërkohë. Pra, e gjithë kjo na sqaron rreth bindjeve të llojeve të ndryshme: për ato që na vijnë forcërisht, kryesisht përmes fjalës dhe veprimit (teorive, ideologjive), si dhe për bindje që na injektohen në gjak përmes ngjyrës (shpirtit) e që rrjedhin vetvetishëm në të. Kjo është ajo, bindja e shëndetshme, e vetmja së cilës duhet t’i “nënshtrohet” njeriu, artisti po e po; ky duket se është mendimi që përcillet përmes llojit të kësaj ekspozite.
Pika më e fortë e ekspozitës ishte pikërisht këmbëngulja për të pasqyruar pjesën e pavetëdijshme dhe të papërpunuar të njeriut dhe artistit njëherazi, dëshira për të bërë të dukshme kohën kur ndjesia e dëbon arsyetimin dhe e lë veten të lëkundet në larminë e ngjyrave, pa u shqetësuar fort nëse vepra apo tërësia e veprave në fjalë janë në përputhje me mendimin që përfaqësuesit e botës së artit (dhe jo vetëm) kanë për artin në fjalë apo jo. Është pikërisht kjo ajo çka e vret veprën apo artistin: përpjekja për të qenë në përputhje me atë çfarë kërkohet; është kjo sfida të cilën duhet ta kapërcejë krijuesi (artisti). Pra, në vend se të sjellë atë që “kërkohet, pritet, duhet” prej të tjerëve, duhet ta lërë vetveten të burojë. Dhe ekspozita i përngjet pikërisht një burimi pa kurrfarë pastrimi (filtri).
Ekspozita mund të tingëllojë, pse jo, edhe si një ftesë jo vetëm ndaj një profesionisti të fushës, por edhe ndaj një profani. Kush mund të thotë se nuk gjallon dëshira për të lundruar shpengueshëm në ngjyra në të parin (profesionistin)? Kush mund të kundërshtojë mendimin se nuk mund të zgjohet diçka e re dhe e papërjetuar më parë tek i dyti (profani) pikërisht falë veprimit të ngjyrosjes, qoftë ajo edhe pa një qëllim largpamës?
Ekspozita në fjalë ishte në vetvete një lojë e paemër (pikturat/ngjyrosjet vinin të paemërtuara), e cila përpiqej të çngurtësonte mendimin artistik, duke u sjellë si fëmijë jo vetëm në zgjedhjen e ngjyrave plot dritë, por edhe në mënyrën/teknikën (më saktë, mungesën e teknikës, pa përzierje ngjyrash, pa stërhollim formësimesh) me të cilën erdhën. Mendimi artistik, nga ana e tij, priret përgjithësisht ta skematizojë veprën, duke e bërë të largët e të ftohtë. Në kundërshtim ndaj kësaj, vetë autori i ekspozitës përpiqet ta çlirojë veten nga vetvetja dhe nga çdo mbikëqyrje e përngjashme me të jashtë tij. Nëse bota natyrore është e bukur për larminë ngjyrore, pse duhet të bëjë përjashtim nga kjo larmia ngjyrore që shpërfaqet përmes karaktereve tona dhe mënyrës sonë të përjetimit? Ekspozita mund të cilësohet fare mirë si një takim me vetveten, më saktë, me vetveten e dikurshme, e cila, sa më tepër rritemi, aq më tepër largohet, pra, aq më tepër lind nevoja ta thërrasim përmes ngjyrës apo çfarëdolloj forme tjetër.
* Edison Çeraj lindi në Shkodër më 28 gusht të vitit 1982. Ka mbaruar Akademinë e Arteve (sot Universiteti i Arteve) dhe më pas edhe një master në filozofi në Universitetin e Tiranës, Fakulteti i Shkencave Sociale. Është autor i katër ekspozitave vetjake: “Në kërkim të ngjyrave të humbura” (2008), “Lëndë me zgjedhje” (2014), “No-thing” (2016) dhe “Ngjyrosje” (2020), si dhe pjesëmarrës në disa të tjera të përbashkëta. Gjithashtu, ai ka kuruar mbi dymbëdhjetë ekspozita, vetjake dhe të përbashkëta. Ai është autor i tre librave: “Arti si mundësi” (Izabel, 2008), “Kërkime në metafizikën e artit” (Logos-A, 2012) dhe “Nyja e harresës” (Logos-A, 2017). Aktualisht është pedagog në Universitetin e Arteve, në Fakultetin e Arteve të Bukura.
