Talk / Enkelejd Zonja / Harabel Contemporary Art Platform / 31st of January 2020 / Tirana
Harabel Contemporary Art Platform invited artist Enkelejd Zonja for the upcoming talk on January 31st, 2020. Enkelejd Zonja spoke about his artistic journey, mentioning people and events who/which have left their mark on his life-long and professional journey. Inserting himself and his family as an integral part of some of his works, makes his creation more real, closer, more tangible, turning it into a bridge between different socio-political times, all this at times also characterized by the parodic trait present in Zonja’s creativity as a kind of innate and natural need. His work resembles not only as a connecting bridge between the past and the present, but also between artistic streams that organically intertwine within it.
He defines creative origin as a kind of accident. To him, unintentionally, a single, unconscious impulse becomes the reason to start a new creation. This impulse can be caused by a line, an object, a human, an animal, a colour, etc., which can resist or be lost in the course of painting, because the beginning and the end of a work, according to him, constitute a puzzle.
Among the provocations and cinematic influences on Enkelejd Zonja, directors Alfred Hitchcock and Andrei Tarkovsky take the lead. The first, described as the “father of tension”, the second, distinguished among other things for his dreamy visions, for his connection with nature and memory, traits which are also found in the work of Enkelejd Zonja.
The crossroads he stands and the twists and turns that an artist has to go through are so evident in the creativity of the artist in question. In his composition, it is so apparent, that each element acts as a secret word; at the same time, it enables the viewer to piece together pieces to form a complete “figure”. A “figure”, a story waiting to be unravelled by someone, a “figure”, which remains unfulfilled even for the author himself, which by no means aims its final solution, as the solution may deform the work or condition the viewers.
The crime scene is present almost everywhere, in every painting. The violence, the bloodshed is there, and it comes and hits us through its surrealistic spirit. Moreover, the crime Enkelejd Zonja is talking about is not just individual, but a reflection of a variety of causes and the prediction of a range of social consequences. Black humour and sarcasm naturally take place in all of this.
The author’s relationship with the work is constantly evolving, even when the picture is completed. The allegory used, constitutes the main feature of his work, creating a temporal and meaningful multi-layering, in support of which may come the technical uncertainty, which by some it can be read as a mistake, by another as a space to let your imagination run wild. In the end, for the artist, the artistic mosaic on Albanian reality remains the same. Only the answers are variable.
* Enkelejd Zonja was born in 1979 in Fier and lives and works in Tirana (Albania). He completed his studies at the Academy of Fine Arts in Tirana (2005-2008) and at the Royal University of Fine Arts in Stockholm (Sweden), (2008-2009). He participated in a series of joint exhibitions such as: 1207 Km East, Mucem Museum, Marseille, France (2016); “Post Albanian Artists”, “Pino Pascali” Museum, Italy (2014); “Visit in the Wound”, Zeta Gallery, Tirana, Albania 2015; “Suden” KunstHalle, Berlin, Germany (2013); “Nord Art Event”, Budelsdorf, Germany (2012); “Iron Applause”, National Gallery of Slovakia, Bratislava (2011); “A History Out of the Contect”, The Promenade Gallery, Vlora, Albania (2011); Academy Graz Gallery, Grac, Austria (2010); “Onufri”, National Gallery of Art, Tirana, Albania (2010); Albania “Rewind / Play / Forward”, Zeta gallery, Tirana, Albania (2010); “Colors of the Frontiers”, Norman Castle, Brindisi, Italy (2009); Mejan Gallery, Stockholm, Sweden (2009); “Südlicht” 18M Gallery, Berlin, Germany (2009). Enkelejd Zonja was awarded the first prize in the “Newest Idea” competition, organized by the World Bank in Albania (2007), as well as the second prize in the international competition “Onufri” in Tirana, Albania (2009). He received a three-month residency from the Tirana Institute for Contemporary Art (TICA), (2010). He is a finalist of the 2009-2010 “Arrival” award and winner of the “Villa Romana” award in Florence (2012). He also received the first prize at the LiveArt competition (2013). ARTE television dedicated a special documentary to, “Pictures of a dictatorship” / “Les images d’unedictature” (Germany / France), (2014).
***
Bashkëbisedim / Enkelejd Zonja / Platforma e Artit Bashkëkohor Harabel / 31 janar 2020 / Tiranë
Platforma e Artit Bashkëkohor Harabel ftoi artistin Enkelejd Zonja për bashkëbisedimin e radhës, më 31 janar 2020. Enkelejd Zonja foli për rrugëtimin e tij artistik, duke përmendur njerëz dhe ngjarje të cilët/të cilat kanë lënë gjurmë përgjatë rrugëtimit të tij jetësor dhe profesional. Ndërfutja e vetvetes, por edhe e familjarëve të vet, si pjesë përbërëse në disa vepra, e bëjnë krijimin e tij më të vërtetë, më të afërt, më të prekshëm, duke e kthyer në urë lidhëse mes kohësh të ndryshme politiko-shoqërore, përshkuar e gjithë kjo herë pas here edhe nga tipari parodik, i pranishëm në krijimtarinë e Zonjës, si një lloj nevoje e brendshme dhe e natyrshme. Vepra e tij përngjet si urë lidhëse jo vetëm midis së kaluarës dhe së tashmes, por edhe midis rrymave artistike që ndërthuren organikisht brenda saj.
Ai e përcakton zanafillën krijuese si një lloj aksidenti. Për të, pa dashur, një shtysë e vetme, e pavetëdijshme, bëhet shkak për fillimin e një vepre. Ky ngacmim mund të jetë një vijë, një send, një njeri, një kafshë, një ngjyrë etj., e cila mund të bëjë qëndresë gjatë ecurisë së pikturimit ose të humbasë, sepse fillimi dhe fundi i një vepre, sipas tij, përbëjnë një enigmë.
Ndër ngacmimet dhe ndikimet kinematografike ndaj Enkelejd Zonjës, regjisorët Hiçkok (Alfred Hitchcock) dhe Tarkovski (Andrei Tarkovsky) zënë vend parësor. I pari i cilësuar si “babai i tensionit”, i dyti, i dalluar mes të tjerash për pamjet e ëndërrta, për lidhjen me natyrën dhe kujtesën, tipare këto të cilat zënë vend edhe në krijimtarinë e Enkelejd Zonjës.
Udhëkryqet nëpër të cilat vihet dhe kthesat nëpër të cilat i duhet të kalojë një artist, janë kaq të dukshme në krijimtarinë e artistit në fjalë. Është kaq e dukshme në kompozimin e tij që çdo element vepron si një fjalë sekrete; njëkohësisht, i krijon mundësinë shikuesit që të bashkojë copëzat për formimin e një “figure” të plotë. Një “figure”, një historie që pret të zgjidhet prej dikujt, “figurë”, e cila ngelet e paplotësuar edhe për vetë autorin, i cili nuk synon assesi zgjidhjen përfundimtare të saj, pasi zgjidhja mund ta shformojë veprën ose mund t’i kushtëzohet shikuesit.
Është e pranishme gati kudo, në çdo tablo, skena e krimit. Dhuna deri në përgjakje është aty, dhe vjen e na përplaset nëpërmjet frymës surealiste. Veçse, krimi për të cilin “flet” Enkelejd Zonja nuk është thjesht individual, por pasqyrim i një tërësie shkaqesh dhe parashikim i një sërë pasojash në rrafshin shoqëror. Humori i zi dhe sarkazma zënë vend natyrshëm në tërë këtë.
Marrëdhënia e autorit me veprën është në ecuri të vazhdueshme, madje edhe kur ajo shembëllen e përmbyllur. Alegoria e përdorur përbën tiparin kryesor në veprën e tij, duke krijuar shumështresim kohor dhe kuptimor në ndihmë të të cilit mund të vijë edhe paqartësia teknike, e cila nga dikush mund të lexohet si gabim, nga dikush tjetër si hapësirë për të vënë në lojë imagjinatën. Në fund, për artistin, mozaiku artistik mbi realitetin shqiptar ngelet i njëjti. Të ndryshueshme janë vetëm përgjigjet.
* Enkelejd Zonja ka lindur më 1979 në Fier dhe jeton e punon në Tiranë (Shqipëri). Ka kryer studime të larta në Akademinë e Arteve të Bukura në Tiranë (2005-2008) dhe në Universitetin Mbretëror të Arteve të Bukura në Stokholm (Suedi), (2008-2009). Ka marrë pjesë në një sërë ekspozitash të përbashkëta, si: 1207 Km East, Mucem Museum, Marsejë, Francë (2016); “Post Albanian Artists”, muzeu “Pino Pascali”, Itali (2014); “Visit in the Wound”, galeria Zeta, Tiranë, Shqipëri 2015; “Suden” KunstHalle, Berlin, Gjermani (2013); “Nord Art Event”, Budelsdorf, Gjermani (2012); “Iron Applause”, Galeria Kombëtare e Sllovakisë, Bratislavë (2011); “A History Out of The Contect”, The Promenade Gallery, Vlorë, Shqipëri (2011); Academy Graz Gallery, Grac, Austri (2010); “Onufri”, Galeria Kombëtare e Arteve, Tiranë, Shqipëri (2010); Albania “Rewind/Play/Forward”, galeria Zeta, Tiranë, Shqipëri (2010); “Colours of the Frontiers”, Norman Castle, Brindizi, Itali (2009); Mejan Gallery, Stokholm, Suedi (2009); “Südlicht” 18M Gallery, Berlin, Gjermani (2009). Enkelejd Zonja është vlerësuar me çmimin e parë në konkursin “Ideja më e re”, zhvilluar nga Banka Botërore në Shqipëri (2007), si dhe me çmimin e dytë në konkursin ndërkombëtar “Onufri” në Tiranë, Shqipëri (2009). Ka fituar tre muaj qëndrim nga Instituti i Tiranës për Artin Bashkëkohor (TICA), (2010). Është finalist i çmimit “Ardhje” 2009-2010 dhe fitues i çmimit “Villa Romana” në Firence (2012). Ka marrë gjithashtu çmimin e parë në konkursin “LiveArt” (2013). Televizioni “ARTE” i ka kushtuar një dokumentar të veçantë, “Pamjet e një diktature”/“Les images d’une dictature” (Gjermani/Francë), (2014).
