Talk / Alketa Xhafa Mripa / “Vepra e saj” book / “Women’s rights activism through art” / REJA / 9th of June 2021 / Tirana
On the 9th of June, 2021, Harabel Contemporary Art Platform met with the artist – activist Alketa Xhafa Mripa at the space of Reja, on the occasion of the Cloud Festival 5. In the presence of the visitors and a group of journalism students, they promoted and then discussed the book “Vepra e saj”.
The Talk was initiated by a series of questions addressed to Alketa by Harabel, regarding the role of contemporary art in society. According to Alketa art is more and more responsible for dealing with big issues, it is socially engaged. These issues do not only pertain to art, but they include politics and economics as well. During her career, Alketa Xhafa Mripa has been engaged in multiple activisms. Her work focuses on human rights, women’s rights and gender equality, migration and national identity.
Her conviction that art should involve activism in it derives from about 15 years of experience on social awareness through artistic expression. The artist and the human are not two separate entities, but two balanced roles within the human being. Alketa is at the same time an artist and an activist, as well as an artist and a mother. Art lives in symbiosis with the need of being active in the society. More than a conscious act, this self-generated behavior utilizes the way art gives the community a space to express itself.
Alketa’s career is often focused on women, their independence and freedom. Her family consists mainly of females, and yet it was her father who most influenced Alketa’s ideas on art and feminism. In this talk, she states that her approach to feminism is expressed in two forms. Initially, Alketa aspires to influence the improvement of women’s position by taking discriminatory elements, such as motherhood, and turning them into strength. Second, taboos are often put in the spotlight of her works. According to Alketa, the mentality where these taboos come to life and exist must be challenged in order to get rid of them.
“Vepra e saj” deals with the stories of 100 Kosovan women, who have been pioneers in various professional fields. The book took shape through a conversation between Alketa and her daughter, regarding women who have brought changes into the world. While not having an answer after being asked by her daughter if there were any women who brought changes in Kosovo, Alketa had the idea of making a research on these women and give a voice to their role in the society. It’s very common for “His work” (vepra e tij) to be frequently mentioned in the society, referring to male artists who left their mark. Similarly, but in the opposite direction, “Vepra e saj” (her work) serves as a recognition of a contribution already given by women.
“Vepra e saj” was well received by students and families, and despite the fact that Alketa is not a writer, it was created while keeping in mind the new generations and their need to know the history. Alketa hopes that little girls will find themselves in the women mentioned in it and their professions, as they are various. The book was created in collaboration with other artists. Next to each woman there is a painting of them, made by painters or art students, based on their pictures and the information about them. The texts are enriched with information collected from the women’s relatives.
A project similar to “Vepra e saj” is expected to come to Tirana in the form of a public installation. Alketa is engaged in the identification and the research over 100 Albanian women that had a pioneering role in relevant fields, from the twentieth century until today. The participating audience at the Cloud (Reja) and the readers of Harabel blog are welcome to suggest names for the enrichment of this research during the next three months.
*Born and raised in Kosovo, Alketa moved to London in 1997 to study Fine Art at Central Saint Martins. Arriving as a student, Alketa became a refugee when the 1998-1999 Kosovo war broke out.
Since then, she has displayed her multi-faceted work in exhibitions across Europe including Germany, France, UK, Italy, Portugal, Austria and her native Kosovo, where she gained wider recognition for her art installation ‘Thinking of You’ in 2015.
Collaboration and participation are also essential to Alketa’s work. Involving other communities and people in general is always important for her and she believes her art has more passion when others are involved. She says where language fails, art can break through.
Alketa currently lives in London working across art projects both in Europe and worldwide continuing to fight for equality, justice and difference.
***
Talk / Alketa Xhafa Mripa / “Vepra e saj” /Aktivizmi pro gruas përmes artit / REJA / 9 Qershor 2021 / Tirana
Më 9 Qershor 2021, Platforma e Artit Bashkëkohor Harabel u takua me artisten – aktiviste Alketa Xhafa Mripa, në hapësirën Reja, në kuadër të “The Cloud Festival 5”. Në prani të vizitorëve e një grupi studentësh të gazetarisë promovuan dhe më pas diskutuan mbi librin “Vepra e saj”.
Një seri pyetjesh mbi rolin e artit bashkëkohor në shoqëri, drejtuar Alketës nga Harabel, çeli bashkëbisedimin. Alketa u shpreh se arti përherë e më tepër është përgjegjës për trajtimin e çështjeve të mëdha, është i angazhuar shoqërisht. Këto çështje nuk i përkasin vetëm artit, por përfshijnë politikën dhe ekonominë gjithashtu. Gjatë karrierës së saj, Alketa Xhafa Mripa është angazhuar në aktivizëm të shumëfishtë. Puna e saj është fokusuar tek të drejtat e njeriut, të drejtat e grave dhe barazia gjinore, migracioni e identiteti kombëtar.
Bindja e saj se arti duhet të jetë aktivist buron nga eksperienca rreth 15 – vjeçare e ndërgjegjësimit shoqëror nëpërmjet shprehisë artistike. Artisti dhe njeriu nuk janë të ndarë, por dy role të balancuara brenda njeriut. Alketa është njëherazi artiste dhe aktiviste, siç është artiste dhe nënë. Arti jeton në simbiozë me nevojën për të qenë aktiv në shoqëri. Më tepër sesa një akt i vetëdijshëm, kjo sjellje që buron vetiu shfrytëzon mënyrën se si arti i jep komunitetit një hapësirë për t’u shprehur.
Karriera e Alketës është fokusuar shpesh tek gratë, pavarësia dhe çlirimi i tyre. Familja e saj përbëhet kryesisht prej femrash, e megjithatë ka qenë babai i cili ka ndikuar më së shumti idetë e Alketës mbi artin e feminizmin. Në bashkëbisedim, ajo shprehet se qasja e saj ndaj feminizmit shprehet në dy forma. Fillimisht, Alketa përpiqet të ndikojë në përmirësimin e pozitës së gruas duke marrë elementët e diskriminueshëm, siç është mëmësia, e duke i kthyer në forcë. Së dyti, në veprat e saj shpesh trajtohen tabutë. Duhet sfiduar, sipas Alketës, mentaliteti ku frymojnë e marrin jetë këto tabu, për t’u çliruar prej tyre.
“Vepra e saj” trajton historitë e 100 grave kosovare, të cilat kanë qenë pioniere në fusha të ndryshme profesionale. Libri ka marrë formë falë një bisede mes Alketës dhe vajzës së saj, mbi gratë që kanë bërë ndryshime në botë. Kur, e pyetur nga e bija se cilat gra kanë sjellë ndryshime në Kosovë, Alketa nuk pati përgjigje, aty iu formësua ideja për të hulumtuar mbi këto gra dhe për t’i dhënë zë rolit të tyre. Rëndom përmendet “vepra e tij”, duke targetuar krijues meshkuj të cilët kanë lënë gjurmë. Ngjashëm, por në kah të kundërt, “Vepra e saj” shërben si rinjohje e një kontributi tashmë të dhënë nga gratë.
Pritur mirë nga studentët e familjarët, pavarësisht se Alketa nuk është shkrimtare, “Vepra e saj” është shkruar duke mbajtur ndërmend gjeneratat e reja dhe nevojën e tyre për të njohur historinë. Alketa shpreson se vajzat e vogla do ta gjejnë veten tek gratë brenda tij dhe profesionet e tyre, pasi janë të shumëllojshme. Libri është ndërtuar në bashkëpunim me artistë të tjerë. Në krah të secilës grua gjendet një pikturë e saj, realizuar nga piktorë apo studentë të artit, bazuar në fotot e grave dhe të dhënat mbi to. Shkrimet janë pasuruar me informacione të marra nga familjarët e grave.
Simotra e “Vepra e saj” pritet të vijë në Tiranë në formën e një instalacioni publik. Alketa është angazhuar në identifikimin dhe hulumtimin mbi 100 gra shqiptare, që nga shekulli i XX-të e deri më sot, kanë luajtur rol si pioniere në fushat përkatëse. Publiku pjesëmarrës në bashkëbisedim pranë Resë dhe lexuesit e blogut të Harabel janë të mirëpritur të sugjerojnë emra për pasurimin e këtij kërkimi, përgjatë 3 muajve në vijim.
*Alketa ka lindur dhe është rritur në Kosovë. Në 1997 është zhvendosur në Londër për të studiuar “Arte të Bukura” në Central Saint Martins. Pasi u zhvendos fillimisht si studente, Alketa u kthye në refugjate kur shpërtheu lufta e Kosovës 1998-1999.
Që nga ajo kohë, ajo ka shfaqur punën e saj shumëplanëshe në ekspozita në të gjithë Europën duke përfshirë Gjermaninë, Francën, Mbretërinë e Bashkuar, Italinë, Portugalinë, Austrinë dhe Kosovën e saj të lindjes, ku ajo fitoi njohje më të gjerë për instalacionin e saj të artit “Thinking of You” në 2015.
Bashkëpunimi dhe pjesëmarrja janë gjithashtu thelbësore për punën e Alketës. Përfshirja e komuniteteve të tjera dhe njerëzve në përgjithësi është gjithmonë e rëndësishme për të dhe ajo beson se arti i saj ka më shumë pasion kur të tjerët janë të përfshirë. Ajo thotë se atje ku gjuha dështon, arti mund të depërtojë.
Alketa aktualisht jeton në Londër, duke punuar nëpër projekte arti si në Europë, ashtu dhe në të gjithë botën, duke vazhduar luftën për barazi, drejtësi dhe ndryshim.
